Planowanie leczenia z wykorzystaniem zapłodnienia wewnątrzustrojowego powinno być uwarunkowane potwierdzoną drożnością jajowodów i ich prawidłową funkcjonalnością oraz płodnością nasienia. W przypadku zaburzeń owulacji specyficznym typem terapii jest farmakologiczna indukcja jajeczkowania w połączeniu z prokreacją naturalną. Skuteczność tego postępowania jest trudna do oceny z racji na małą homogenność grup oraz trudności w obiektywizacji badań. Zakłada się jednak, że nie przekracza ona 7-20% ciąż w przeliczeniu na cykl terapeutyczny.
Przy niewielkiego stopnia obniżeniu potencjału rozrodczego partnera metodą z wyboru jest inseminacja domaciczna (IUI – intrauterine insemination), często w połączeniu z indukcją jajeczkowania. Celem zabiegu jest zwiększenie liczby kompetentnych gamet męskich w miejscu syngamii. W tym celu wprowadza sie nasienie do pochwy, najczęściej z wykorzystaniem kapturka naszyjkowego, co umożliwia długotrwały kontakt nasienia z kanałem szyjki i intensywniejszą penetrację plemników do wyższych pięter narządu rodnego. Zabiegiem bardziej zaawansowanym jest inseminacja domaciczna, gdzie odpowiednio przygotowane plemniki są wprowadzane do jamy macicy. Pozwala to wykorzystać całą pulę żywych plemników z ejakulatu i uniknąć strat, typowych dla rozrodu naturalnego.
Najbardziej wyrafiowaną formą z tej grupy zabiegów jest inseminacja przepływowa i dootrzewnowa, gdzie izoluje się odpowiednie frakcje prawidłowych plemników, wykorzystując techniki „swim-up” oraz rozdziały w gradientach Percollu, znane z laboratorium in vitro. Tak przygotowane plemniki wprowadza się do jajowodów lub jamy otrzewnej kobiety, w bezpośrednie sąsiedztwo komórek jajowych. Skuteczność tych metod sięga 14-60% ciąż na cykl terapeutyczny i zależą głównie od potencjału rozrodczego partnerki pod warunkiem prawidłowej kwalifikacji nasienia. Przyjmuje się, że nieskuteczność wymienionych strategii terapeutycznych, stosowanych w ciągu 6 cykli leczenia, powinna prowadzić do ponownego rozpatrzenia wskazań i zastosowania bardziej zaawansowanych metod leczenia z wykorzystaniem zapłodnienia pozaustrojowego.
Zastosowanie tej metody wymaga jednodniowej wizyty lekarskiej w czasie pierwszych trzech dni krwawienia miesięcznego. Oceniamy sytuację wyjściową, ustalamy wskazania i przeciwwskazania do leczenia. W razie konieczności indukcji jajeczkowania wyznaczamy optymalny jej sposób, zakres monitorowania i przewidywany termin owulacji. Na podstawie analizy nasienia partnera/konieczności użycia nasienia dawcy ustalamy techniczne szczegóły procedury (inseminacja naszyjkowa, domaciczna, dojajowodowa itd.).
