Torbiel (cysta) to zamknięta struktura wypełniona płynem, rzadziej półpłynną lub galaretowatą substancją, powstająca w różnych narządach, najczęściej w jajnikach. Torbiele mogą być fizjologiczne (niegroźne) lub patologiczne, a ich obecność bywa istotna w diagnostyce i leczeniu niepłodności.
Rodzaje torbieli jajnika
🔹 Fizjologiczne (czynnościowe):
-
Torbiel pęcherzykowa (Graafa) – powstaje, gdy pęcherzyk nie pęka i nie dochodzi do owulacji,
-
Torbiel ciałka żółtego – rozwija się po owulacji, może zawierać płyn lub krew,
-
Najczęściej ustępują samoistnie w ciągu 1–3 cykli, nie wymagają leczenia.
🔹 Patologiczne:
-
Torbiel endometrialna (endometrioma) – związana z endometriozą, zawiera brunatną, „czekoladową” treść,
-
Torbiel dermoidalna (potworniak) – zawiera tkanki pochodzenia zarodkowego (włosy, tłuszcz, zęby),
-
Torbiele paraowarialne – rozwijają się obok jajnika, zwykle łagodne,
-
Torbiele nowotworowe – wymagają szczegółowej oceny (markery, USG, ewentualnie operacja).
Objawy torbieli jajnika
-
Często bezobjawowe i wykrywane przypadkowo podczas USG,
-
Mogą powodować:
-
ból w podbrzuszu (zwłaszcza w czasie owulacji lub miesiączki),
-
uczucie pełności, wzdęcia,
-
nieregularne cykle,
-
ból podczas współżycia,
-
w rzadkich przypadkach – skręt jajnika lub pęknięcie torbieli (ostry ból i stan nagły).
-
Diagnostyka torbieli w Kriobank
-
USG przezpochwowe – podstawowa i najczęściej wystarczająca metoda,
-
Monitorowanie torbieli w czasie cyklu – ocena, czy ustępuje samoistnie,
-
Markery nowotworowe (np. CA-125) – w przypadkach podejrzenia zmian patologicznych,
-
Laparoskopia – diagnostyczno-terapeutyczna, jeśli torbiel jest podejrzana, nie ustępuje lub powoduje dolegliwości.
Torbiel a niepłodność
-
Fizjologiczne torbiele zwykle nie przeszkadzają w zajściu w ciążę,
-
Torbiele endometrialne i inne patologiczne mogą:
-
zaburzać owulację,
-
pogarszać jakość komórek jajowych,
-
powodować zrosty w miednicy mniejszej,
-
obniżać rezerwę jajnikową,
-
-
W procedurach IVF obecność torbieli może utrudniać lub uniemożliwiać stymulację hormonalną – czasem konieczne jest jej wcześniejsze leczenie.
Leczenie torbieli
-
Obserwacja – przy torbielach czynnościowych <5 cm, bez objawów,
-
Hormonalne leczenie antykoncepcyjne – aby zapobiec nawrotom torbieli czynnościowych,
-
Laparoskopia – usunięcie torbieli, szczególnie endometrialnych, dermoidalnych, dużych lub niepokojących zmian,
-
Dostosowanie leczenia niepłodności – np. odroczenie stymulacji, zmiana protokołu IVF.
Podsumowanie
Torbiel jajnika to często spotykana zmiana, która nie zawsze wymaga leczenia. Jednak w kontekście niepłodności, szczególnie torbiele endometrialne i duże torbiele patologiczne, mogą wpływać na funkcjonowanie jajników i skuteczność leczenia. W Kriobank każda torbiel oceniana jest indywidualnie – z uwzględnieniem obrazu USG, objawów, wieku pacjentki i planów rozrodczych – aby zaplanować optymalne leczenie i zwiększyć szanse na ciążę.
