Toksoplazmoza to choroba pasożytnicza wywoływana przez pierwotniaka Toxoplasma gondii. U osób zdrowych zazwyczaj przebiega bezobjawowo lub łagodnie, jednak w przypadku zakażenia w ciąży może prowadzić do poważnych powikłań u płodu. Dlatego diagnostyka toksoplazmozy jest ważnym elementem przygotowania do ciąży i procedur wspomaganego rozrodu, takich jak in vitro.
Drogi zakażenia Toxoplasma gondii
-
Spożycie surowego lub niedogotowanego mięsa (np. wieprzowiny, jagnięciny) zawierającego cysty pasożyta,
-
Kontakt z zakażonymi odchodami kota (główny żywiciel pasożyta),
-
Spożycie niewłaściwie umytych owoców i warzyw,
-
Zakażenie poprzez glebę, np. podczas prac ogrodniczych,
-
Zakażenie przezłożyskowe – z matki na płód (najgroźniejsze w ciąży).
Objawy toksoplazmozy (u osób dorosłych)
-
Często brak objawów,
-
Powiększenie węzłów chłonnych, stany podgorączkowe, bóle mięśni,
-
Objawy grypopodobne – zazwyczaj łagodne i krótkotrwałe,
-
W postaci przewlekłej – obecność pasożyta w tkankach, zwykle bezobjawowa.
Znaczenie toksoplazmozy w ciąży i leczeniu niepłodności
-
Pierwotne zakażenie w czasie ciąży (szczególnie w I trymestrze) może prowadzić do:
-
poronienia,
-
obumarcia płodu,
-
wad wrodzonych (np. wodogłowie, zwapnienia śródczaszkowe, uszkodzenie siatkówki),
-
toksoplazmozy wrodzonej – ciężka postać choroby u noworodka,
-
-
Zakażenie przed ciążą zwykle nie stanowi zagrożenia – kobieta zyskuje odporność.
Diagnostyka toksoplazmozy w Kriobank
Standardem jest oznaczenie przeciwciał we krwi – IgG i IgM:
| Rodzaj przeciwciał | Znaczenie |
|---|---|
| IgG (-), IgM (-) | Brak odporności, ryzyko zakażenia – zalecenia profilaktyczne |
| IgG (+), IgM (-) | Przebyte zakażenie, odporność – brak zagrożenia |
| IgG (+), IgM (+) | Możliwe świeże zakażenie – wymaga dalszej diagnostyki (awidność IgG) |
| IgG (-), IgM (+) | Możliwe bardzo świeże zakażenie – rzadkie, wymaga potwierdzenia |
W razie podejrzenia świeżego zakażenia – oznacza się awidność przeciwciał IgG oraz konsultuje z lekarzem chorób zakaźnych.
Postępowanie profilaktyczne przed i w trakcie ciąży
-
Nie spożywać surowego mięsa (tatar, niedosmażone steki),
-
Dokładnie myć warzywa i owoce,
-
Unikać kontaktu z kocimi odchodami lub wykonywać te czynności w rękawiczkach,
-
Nie pić nieprzegotowanego mleka,
-
Stosować rękawiczki do prac ogrodowych,
-
W przypadku ujemnych przeciwciał IgG – regularne badania kontrolne w trakcie ciąży.
Leczenie toksoplazmozy (w ciąży)
-
W przypadku świeżego zakażenia – leczenie antybiotykami, np. spiramycyna, w celu ochrony płodu,
-
Przy potwierdzonym zakażeniu płodu – stosuje się kombinacje leków (np. pirymetamina + sulfadiazyna).
Podsumowanie
Toksoplazmoza to potencjalnie niebezpieczna infekcja w okresie ciąży, dlatego każda kobieta planująca ciążę lub przystępująca do leczenia niepłodności w Kriobank ma wykonywane badania serologiczne w kierunku tej choroby. Dzięki odpowiedniej diagnostyce i profilaktyce można skutecznie zapobiegać zakażeniom i ich powikłaniom, zapewniając bezpieczeństwo pacjentce i przyszłemu dziecku.
