Rezerwa jajnikowa to pojęcie określające liczbę i jakość pęcherzyków jajnikowych (czyli potencjalnych komórek jajowych), które pozostały w jajnikach kobiety i mogą zostać wykorzystane do zajścia w ciążę. Rezerwa ta zmniejsza się naturalnie z wiekiem, a jej poziom jest jednym z najważniejszych wskaźników płodności kobiety.
Dlaczego rezerwa jajnikowa jest ważna?
-
Kobieta rodzi się z ok. 1–2 milionami oocytów, ale ich liczba stopniowo spada – w okresie dojrzewania pozostaje ich ok. 300–400 tysięcy,
-
W ciągu całego życia owulacyjnego dojrzewa zaledwie 300–400 komórek jajowych,
-
Po 35. roku życia tempo spadku rezerwy jajnikowej gwałtownie przyspiesza,
-
Niska rezerwa jajnikowa oznacza mniejszą szansę na spontaniczną ciążę i słabszą odpowiedź na stymulację hormonalną w procedurze in vitro.
Czynniki wpływające na rezerwę jajnikową
-
Wiek kobiety – najważniejszy czynnik,
-
Czynniki genetyczne,
-
Choroby jajników – np. endometrioza, torbiele, operacje jajników,
-
Chemioterapia i radioterapia,
-
Choroby autoimmunologiczne,
-
Styl życia – palenie papierosów, niedobór witaminy D, silny stres.
Jak oceniamy rezerwę jajnikową w Kriobank?
1. Badanie AMH (hormon antymüllerowski)
-
Najbardziej precyzyjny wskaźnik,
-
Oznaczany z krwi, niezależnie od dnia cyklu,
-
Wysoki AMH = dobra rezerwa,
-
Niski AMH = obniżona rezerwa jajnikowa.
| Poziom AMH (ng/ml) | Interpretacja |
|---|---|
| >3,5 | Bardzo wysoka rezerwa (PCOS?) |
| 1,0–3,5 | Rezerwa w normie |
| 0,5–1,0 | Obniżona rezerwa |
| <0,5 | Bardzo niska rezerwa |
2. AFC (Antral Follicle Count) – liczba pęcherzyków antralnych w USG
-
Liczenie pęcherzyków o średnicy 2–10 mm w obu jajnikach na początku cyklu,
-
Prawidłowy wynik: 8–15 pęcherzyków.
3. FSH (hormon folikulotropowy)
-
Oznaczany w 2.–3. dniu cyklu,
-
Wysoki poziom (>10–12 IU/l) może świadczyć o obniżonej rezerwie.
Znaczenie rezerwy jajnikowej w leczeniu niepłodności
-
Pomaga dobrać odpowiednią metodę leczenia: naturalne starania, inseminacja, IVF, dawstwo komórek jajowych,
-
U kobiet z niską rezerwą jajnikową rozważa się szybsze rozpoczęcie leczenia,
-
Przy bardzo niskim AMH możliwe jest kwalifikowanie do IVF z minimalną stymulacją lub programu dawstwa oocytów,
-
Kobietom młodym z obniżoną rezerwą jajnikową można zaproponować mrożenie komórek jajowych (social freezing).
Podsumowanie
Rezerwa jajnikowa to kluczowy wskaźnik kobiecej płodności, określający potencjał jajników do produkcji komórek jajowych zdolnych do zapłodnienia. Jej ocena jest standardem w diagnostyce niepłodności w Kriobank – pozwala zaplanować indywidualną strategię leczenia i ocenić szanse na sukces zarówno w naturalnym cyklu, jak i w procedurach wspomaganego rozrodu.
