Endometrium to błona śluzowa wyściełająca wnętrze macicy. Pełni kluczową rolę w cyklu menstruacyjnym i procesie zapłodnienia – to właśnie w endometrium dochodzi do zagnieżdżenia zarodka (implantacji). Jego grubość, struktura i receptywność są niezbędne dla powodzenia ciąży, zarówno naturalnej, jak i uzyskanej w procedurze in vitro.
Budowa i funkcje endometrium:
Endometrium składa się z dwóch warstw:
-
Warstwa czynnościowa – złuszcza się podczas miesiączki i odbudowuje w każdym cyklu,
-
Warstwa podstawna – nie ulega złuszczeniu, regeneruje warstwę czynnościową.
Funkcje:
-
Przygotowanie środowiska do implantacji zarodka,
-
Wydzielanie substancji wspomagających rozwój zarodka,
-
Udział w cyklicznych zmianach hormonalnych (odpowiedź na estrogen i progesteron),
-
Odgrywa ważną rolę w menstruacji oraz utrzymaniu ciąży.
Grubość i receptywność endometrium:
-
Optymalna grubość endometrium w fazie przedowulacyjnej to ok. 7–14 mm (najczęściej 8–12 mm) – oceniana za pomocą USG,
-
Najlepszy moment do zagnieżdżenia zarodka to tzw. okno implantacyjne – zwykle przypada 6–10 dni po owulacji (lub 5–7 dni po owulacji w cyklu wspomaganym).
Diagnostyka endometrium:
-
USG przezpochwowe – ocena grubości i struktury endometrium,
-
Sonohisterografia – ocena wnętrza jamy macicy przy pomocy płynu i USG,
-
Histeroskopia – endoskopowe badanie wnętrza macicy, pozwala wykryć i usunąć zmiany (polipy, zrosty),
-
Biopsja endometrium – pozwala ocenić histologię błony śluzowej (np. cechy receptywności, przewlekłe zapalenie endometrium),
-
ERA test (Endometrial Receptivity Analysis) – zaawansowane badanie genetyczne, które ocenia, kiedy endometrium jest gotowe na implantację zarodka.
Zaburzenia endometrium i ich wpływ na płodność:
-
Zbyt cienkie endometrium:
-
<7 mm może utrudniać implantację zarodka,
-
przyczyny: niedobór estrogenu, przebyte zabiegi (łyżeczkowania), infekcje, zaburzenia krążenia,
-
leczenie: estrogeny, sildenafil (Viagra), PRP, akupunktura, suplementacja.
-
-
Polipy endometrialne – łagodne zmiany, które mogą zaburzać implantację; usuwane histeroskopowo.
-
Zrosty wewnątrzmaciczne (zespół Ashermana) – mogą prowadzić do braku miesiączki i niepłodności.
-
Przewlekłe zapalenie endometrium – często bezobjawowe, ale wpływa na implantację; leczenie: antybiotykoterapia.
-
Endometrioza – może wpływać na funkcjonowanie endometrium oraz zagnieżdżenie zarodka.
Podsumowanie:
Endometrium to aktywna biologicznie błona śluzowa macicy, niezbędna do zajścia i utrzymania ciąży. Jego odpowiednia grubość, struktura oraz moment receptywności warunkują sukces implantacji zarodka. Zaburzenia endometrium są częstą przyczyną niepłodności, ale możliwe do zdiagnozowania i skutecznego leczenia – co znacząco zwiększa szanse na powodzenie terapii wspomaganego rozrodu.
