Biocenoza pochwy – to termin określający mikroflorę (mikrobiotę) pochwy, czyli zespół mikroorganizmów naturalnie bytujących w środowisku pochwy. Prawidłowa biocenoza odgrywa kluczową rolę w ochronie układu płciowego kobiety przed infekcjami i utrzymaniu równowagi biologicznej.
Główne cechy prawidłowej biocenozy pochwy:
Dominacja pałeczek kwasu mlekowego (Lactobacillus):
-
Odpowiadają za utrzymanie kwaśnego pH pochwy (ok. 3,8–4,5),
-
Produkują kwas mlekowy i nadtlenek wodoru (H₂O₂), które hamują rozwój patogenów.
Zaburzenia biocenozy:
-
Bakterioza pochwy (waginoza bakteryjna)
-
Nadmierny rozwój bakterii beztlenowych (np. Gardnerella vaginalis),
-
Objawy: wodniste, szare upławy o rybim zapachu.
-
-
Kandydoza (grzybica pochwy)
-
Nadmierne namnażanie grzybów z rodzaju Candida (najczęściej Candida albicans),
-
Objawy: gęste, białe upławy, świąd, pieczenie.
-
-
Rzęsistkowica
-
Infekcja pasożytnicza wywołana przez Trichomonas vaginalis,
-
Objawy: pieniste, żółto-zielone upławy, podrażnienie.
-
Badanie biocenozy pochwy:
Wymaz z pochwy – mikroskopowa ocena ilości i rodzaju bakterii, obecności leukocytów, grzybów, pasożytów.
Wynik może być opisany według skali Nugenta lub jako:
-
I stopień (flora prawidłowa) – dominują pałeczki kwasu mlekowego,
-
II stopień (flora mieszana) – obecne Lactobacillus i inne bakterie,
-
III stopień (flora patologiczna) – brak Lactobacillus, dominują patogeny.
Czynniki wpływające na równowagę mikroflory:
-
Antybiotykoterapia,
-
Zaburzenia hormonalne (np. menopauza),
-
Stres, niewłaściwa higiena intymna,
-
Częste irygacje pochwy,
-
Stosowanie wkładek domacicznych lub tamponów,
-
Cukrzyca.
Leczenie zaburzeń:
-
Probiotyki dopochwowe lub doustne z pałeczkami Lactobacillus,
-
Leki przeciwgrzybicze, przeciwbakteryjne lub przeciwpasożytnicze – w zależności od przyczyny,
-
Edukacja i profilaktyka higieniczna i hormonalna, zwłaszcza w okresie okołomenopauzalnym.
Podsumowanie:
Biocenoza pochwy to naturalna, zróżnicowana mikroflora chroniąca przed infekcjami. Jej zaburzenia są częstą przyczyną problemów intymnych i wymagają odpowiedniej diagnostyki oraz leczenia.
